De Baard van Koning Winter

Hoera, er is weer een nieuwe tuin-column van Petra Bertelink van www.karaktertuinen.nl. Deze keer gewijd aan iets anders dan aan het poten en snoeien in uw eigen tuin, maar uiteraard helemaal ‘natuurlijk’.

‘Een paar jaar geleden zag ik het voor het eerst in het bos. Vanuit de verte dacht ik dat er sneeuw lag, maar dat was gek want verder lag er nergens sneeuw. Eenmaal dichtbij zag ik een heel mooie structuur van witte … ja wat eigenlijk? Het leek wel bont. Een zacht uitziende baard.
Het bleek IJshaar te zijn, ook wel de ‘Baard van Koning Winter’ genoemd. Het is een heel mooi natuurverschijnsel dat onder bepaalde omstandigheden voorkomt. Prachtig om naar te kijken, maar niet aanraken, want dan verdwijnt het weer.

Wat is het? Eigenlijk is het water. Water dat vrijkomt bij de stofwisseling van schimmels die in dood hout zitten. En dan in het kernhout van de bomen, dus niet op de bast. Als zo’n dood stuk hout in het bos ligt en bewoond wordt door schimmels, dan komt er vocht vrij bij de stofwisseling van deze schimmels. Dat vocht wordt naar buiten geperst uit het hout en daar bevriest het. De temperatuur moet dan wel net iets onder het vriespunt liggen. Komt hij erboven dan bevriest het vocht niet, komt de temperatuur er te ver onder, dan is de stofwisseling van de schimmel te traag en komt er geen vocht naar buiten.

De luchtvochtigheid speelt ook nog een belangrijke rol. Bij een hoge luchtvochtigheid verdampt het naar buiten geperste water niet en kan het bevriezen. Dus bij een droge lucht zult u geen IJshaar aantreffen. Zolang de schimmels in het hout zitten en de stofwisseling op gang is blijft het IJshaar aangroeien. Dat kan tot heel mooie grote baarden leiden. Die overleven totdat het te warm wordt. Dus als de zon opkomt of iemand met zijn warme handen aan het IJshaar zit dan verdwijnt de baard als sneeuw voor de zon.

U maakt de meeste kans op het zien van dit mooie verschijnsel als u ‘s-morgens vroeg op pad gaat of op schaduwrijke plekken in het bos bent. Dus… Check uw barometer op hoge luchtvochtigheid en uw thermometer op net onder vriespunt. Zet uw wekker op 5.00 uur en op zoek naar IJshaar! Fijne wandeling!’

Foto: www.boswachtersblog.nl