Als u kleding koopt, denkt u dan weleens aan de mogelijke omstandigheden waaronder het kledingstuk mogelijk is gemaakt? Veel mensen doen dat, ongerust geworden door de televisiereportages over de erbarmelijke omstandigheden waaronder soms nog kinderen bijna hele dagen in smoezelige, gevaarlijke fabrieken in lagelonenlanden werken. Bij Adformatie, het reclamevaklad, lazen we in de digitale nieuwsbrief van vandaag dat Rank a Brand, een organisatie dat duurzaamheidsscores van merken bijhoudt, de grootste modeketens in Nederland  weer eens onder de loep heeft genomen voor wat betreft ‘eerlijke kleding’. Dit publiceert de onderzoeksorganisatie er zelf over:

Van de bijna 12 miljard euro die we jaarlijks aan kleding uitgeven brengen we een aanmerkelijk deel naar de grote modeketens zoals H&M, Zara en C&A. Deze ketens beheersen samen een groot deel van de markt, en bepalen dus ook voor een groot deel hoe eerlijk de kleding in onze winkelstraten is. Laten wij als consumenten dus vooral aan deze grote bedrijven duidelijk maken dat we eerlijke kleding willen. Vandaag maken we de nieuwe ranking van modeketens bekend, laat uw portemonee het werk doen. Zoals aangekondigd hebben we de modeketens ranking flink bijgewerkt aan de hand van strengere criteria. Vrijwel alle merken hebben de afgelopen jaren belangrijke stappen gezet door de arbeidsomstandigheden te controleren, zo volgt uit onze analyse over de afgelopen 5 jaar. Maar een passend antwoord op de échte problemen zien we nog niet: extreem lage lonen voor lange dagen werken in onveilige fabrieken zijn nog steeds aan de orde van iedere dag. De oplossing is simpel: de grote kledingbedrijven moeten een eerlijke prijs aan de fabriek betalen, en een ruimere planning bij de orders, zodat de kledingmakers voor redelijke werkdagen een eerlijk loon kunnen krijgen.

De nieuwe ranking
H&M en C&A zijn nu samen de koploper op weg naar eerlijke kleding, maar hebben niet genoeg gedaan om een B-label (‘goed op weg’) te verdienen. Een positief koopadvies geven we dus ook niet zomaar voor deze ketens. Ons advies aan bewuste consumenten in de grote winkelstraten is om bij H&M en C&A alleen op zoek te gaan naar kleding van biologisch katoen, dat is de meest verantwoorde keuze. Bij C&A is al 38% van de katoen biologisch, bij H&M is 11% van de katoen milieuvriendelijker. Lees hier waarom biologisch katoen onze voorkeur heeft.

Gezakt
Een grote groep modeketens is door de strengere criteria weggezakt naar een D-label, wat betekent dat deze merken echt harder moeten werken. Hieronder vallen nu Primark, Esprit, We Fashion en Zeeman. Ook CoolCat heeft zich op het nippertje het D-label behouden. De modeketens die daarop volgen zoals Mango, M&S Mode, Charles Vögele en Wibra geven we met een E-label een negatief koopadvies. Ondanks dat deze bedrijven een gedragscode voor betere arbeidsomstandigheden op papier hebben gezet, maken ze onvoldoende duidelijk hoe zij dit in de fabrieken in de praktijk brengen. Ook lopen deze merken achter met het milieuvriendelijker maken van de collecties en de eigen bedrijfsvoering.

Koploper 1: H&M
H&M kondigde eind 2013 aan om toe te werken naar een ‘leefbaar loon’ voor alle kledingmakers per 2018. Heel concreet is dat nog niet. Wel publiceerde H&M als enige modeketen de volledige leverancierslijst, waardoor de situatie ter plekke door critici gecontroleerd kan worden. Dat is moedig, H&M is niet bang om zichzelf in de voet te schieten. De journalist in deze Zembla uitzending maakte gretig gebruik van de lijst. Zij toonde misstanden aan, H&M verplicht zichzelf om hiermee aan de slag te gaan. Trouw columniste Tinkebell betoogde dat juist H&M hierdoor een pluim verdient. Niet al onze Facebook volgers zijn het daar echter mee eens. Verder werkt H&M aan meer milieuvriendelijke mode door het gebruik van biologisch katoen en het inzamelen van gebruikte kleding.

Koploper 2: C&A
C&A heeft de afgelopen jaren een opmars gemaakt in duurzaamheid en staat in onze ranking naast H&M. C&A is net als H&M, Primark en Zara inmiddels aangesloten bij het Ethical Trading Initiative (ETI), en ondersteunt dus een stevige gedragscode voor betere omstandigheden, waaronder het recht op een leefbaar loon. Hoewel dit nog niet in de praktijk is gebracht, toont C&A wel inspanningen in de goede richting. Ook heeft C&A meer oog voor milieu door het grootschalige gebruik van biologisch katoen, meer dan een derde van alle katoen dat het bedrijf gebruikt voor haar collecties. Ook geeft C&A concreet gehoor aan de Detox campagne van Greenpeace, om schadelijke chemische stoffen uit het productieproces te weren.

Adformatie voegt daar nog aan toe: H&M staat bovenaan door als enige winkelketen de volledige leverancierslijst bekend te maken. Hierdoor is de situatie van kledingmakers in landen als Bangladesh goed controleerbaar.’ Maar de arbeidsomstandigheden in de fabrieken waar de kleding wordt gemaakt is volgens de organisatie nog altijd ‘ver onder de maat zijn’: extreem lage lonen en lange werkdagen in onveilige fabrieken. Met de zwaardere criteria voor de ranglijst wil Rank a Brand de kledingmerken uitdagen om grotere stappen te zetten. De merkenvergelijkingen van Rank a Brand moeten de consument de mogelijkheid geven te kiezen voor bedrijven die oog hebben voor milieu, klimaat en arbeidsomstandigheden. Alle onderzochte merken zijn voor publicatie uitgenodigd te reageren op de uitkomsten, 16 van de 28 merken hebben inhoudelijk gereageerd. Rank a Brand werkt samen met verschillende partners, zoals Milieudefensie, MVO Platform en Global Reporting Initiative. Meer info: www.rankeabrand.nl