Puffer Jas: Alles wat je moet weten

Wanneer het weer winter wordt, vraag je je misschien af hoe je een puffer jas moet kiezen en of het überhaupt een zinvolle en zelfs ethische aankoop is. Of je nu een bergbeklimmer bent die iets knus nodig heeft voor de lange wachttijden, of gewoon op zoek bent naar een modieuze puffer voor de feestdagen, je hebt zoveel verschillende keuzes, van jassen met ganzen- of eendendons tot synthetische opties. En dan hebben we het nog niet eens gehad over vulkracht, vulgewicht, wel of geen gilet, wel of geen capuchon enzovoort.

Misschien ben je afgeschrikt door de torenhoge prijs van de beste puffer jassen. Voor een eersteklas jas kijk je tegen honderden euro’s aan en de prijs schiet nog verder omhoog als je in het domein van de high fashion komt – denk aan Canada Goose, Moncler en Prada.

Weten hoe je een puffer jas kiest dat past bij je financiën en je avontuurlijke behoeften is dus lastig. En dan zijn er nog de milieuoverwegingen. Met dit in gedachten zijn de beste puffer jassen diegene die geen gat in je portemonnee branden, maar die je toch jarenlang warm houden, zodat je geen nieuwe hoeft te kopen en het milieu niet extra belast. Geen gemakkelijke balans.

Eén ding is echter duidelijk: een puffer jas geeft je meer warmte in verhouding tot het gewicht dan de beste waterdichte jassen, de fijnste fleeces en de gezelligste wollen truien. Voor serieuze avonturiers zijn ze simpelweg een essentieel onderdeel van hun outfit. Dus, zonder de kwestie nog langer te ontwijken, laten we ter zake komen: wat is een puffer jas precies?

Wat is een puffer jas?

Een puffer jas is ontworpen om warmte te bieden (in tegenstelling tot bescherming tegen wind of regen) met veel opvulling, meestal ingeklemd tussen twee lagen stof (een voering en een bovenstof).

De isolatie kan een natuurlijk materiaal zijn, meestal dons, of een door de mens gemaakte synthetische isolatie, die steevast van polyester is gemaakt. Sommige vormen van synthetische isolatie zijn een vel watten, maar in klassieke puffers is de isolatie een losse vulling, traditioneel clusters van eenden- of ganzendons. Om te voorkomen dat deze vulling zich in de jas verplaatst en zich geleidelijk op één plaats vestigt, is ze ondergebracht in ‘schotten’, een reeks in rijen op elkaar gestikte zakken. Dit geeft de klassieke puffer zijn kenmerkende uiterlijk. Er zijn tegenwoordig ook meer urban puffer jassen bijgekomen zoals in een bomberjacks heren stijl bijvoorbeeld.

Is een puffer jas warm?

In principe draait het allemaal om warme lucht. De vulling van een puffer jas bestaat uit duizenden kleine vezels die ontelbare kleine zakjes vormen. Deze zijn ontworpen om zoveel mogelijk lucht op te vangen en binnen de schotten van de jas te houden. Deze opgevangen lucht wordt geleidelijk opgewarmd door je eigen lichaamswarmte en zorgt voor isolatie. De warmste puffers zijn uitzonderlijk thermisch efficiënt. Daarom worden ze vaak gebruikt als buitenlaag of onder een winddichte laag in extreem koude maar droge omgevingen, zoals de poolgebieden of de Himalaya.

Deze puffer jassen op expeditieniveau hebben meestal een ‘box’ constructie, waarbij het dons is ondergebracht in baksteenvormige schotten zoals bij een gewatteerde jas heren dus. Dit geeft veel ruimte voor de donsvulling, en betekent ook dat er geen blootliggende naden of stiksels zijn waardoor de wind kan binnendringen.

Lichtere puffer jassen gebruiken meestal een doorgestikte constructie, waarbij de schotten zijn gemaakt door de vulling tussen twee lagen stof te schuiven, gescheiden door stiklijnen. Dit bespaart gewicht en kosten, maar kan ook leiden tot koude plekken, omdat het stiksel een zwak punt is in de isolatie. Soms kan er wat donsvulling uit de schotten ontsnappen. De meeste puffer jassen gebruiken echter een doorgestikte constructie, omdat het een praktische oplossing is voor minder extreme omstandigheden. Dat maakt ze ideaal voor verschillende doeleinden – als extra laag voor kille campings of blootgestelde bergtoppen, als tussenlaag voor alpiene activiteiten van klimmen tot skiën, en zelfs voor dagelijks gebruik.

Kan je zien hoe warm een puffer jas is?

Dit hangt af van vele factoren, waaronder het ontwerp en de constructie van de puffer jas, maar de drie belangrijkste overwegingen zijn:

• Het type vulling
• Het isolerend vermogen (of vulkracht)
• Het totale vulgewicht (d.w.z. hoeveel isolatie de jas bevat).

Wat betreft het type vulling komt de keuze in wezen neer op dons versus synthetische isolatie. Recentelijk zijn andere vormen van natuurlijke, plantaardige isolatie, zoals kapok, weer opgedoken in de buitensport industrie. Ook gebruiken sommige puffers een mengeling van dons en synthetische vezels, terwijl andere gebruik maken van gezoneerde panelen van deze twee verschillende vullingen. Maar de meeste jassen op de markt gebruiken nog steeds hoofdzakelijk dons of een synthetische vulling.

De nadelen van een dons puffer jas

Het traditionele nadeel van puffer jassen is dat ze niet zo goed werken als ze nat worden. Hoewel dons eigenlijk veel beter bestand is tegen vocht dan de meeste mensen denken, heeft het de neiging om in te zakken als het verzadigd raakt. Dat betekent dat het geen lucht meer kan vasthouden en daardoor zijn isolerend vermogen verliest. Als zodanig zijn dons puffers niet ideaal voor natte weersomstandigheden, vooral niet als ze als buitenste laag worden gedragen en aan regen worden blootgesteld. Natuurlijk kunnen hun nadelen worden ondervangen als je een puffer jas draagt met een waterdicht omhulsel eroverheen.

Om het dons te beschermen tegen vocht hebben bijna alle moderne puffer jassen een stof aan de voorkant die is behandeld met een duurzame waterafstotende finish. Dit zorgt ervoor dat water van het oppervlak van de stof afrolt in plaats van door te dringen tot de donsvulling. Het is een redelijk effectieve oplossing, hoewel het alleen waterafstotend is en niet volledig waterdicht. De waterafstotende behandelingen gaan na verloop van tijd ook achteruit. Bovendien is gebleken dat sommige behandelingen schadelijk zijn voor het milieu, omdat ze schadelijke perfluor verbindingen gebruiken, die soms ook fluor koolstoffen worden genoemd. De outdoor industrie is deze nu geleidelijk aan het afschaffen, hoewel sommige merken ze nog steeds gebruiken.

Om de nadelen van de slechte prestaties van dons bij nat weer tegen te gaan, hebben sommige merken, waaronder Crux, Rab en Columbia, ook volledig waterdichte puffer jassen gemaakt. Een meer gebruikelijke oplossing is om het dons zelf beter bestand te maken tegen vocht. Dergelijk dons wordt vaak ‘hydrofoob’ dons genoemd. Het is effectief gebleken, hoewel de duurzaamheid op lange termijn soms wordt betwist. Toch hebben deze innovaties ertoe bijgedragen dat dons puffers een meer praktische keuze zijn geworden in een groter aantal omstandigheden.

Hoewel dons niet per se een nadeel is, is een andere en laatste overweging het feit dat het een natuurlijk product is, afkomstig van eenden en ganzen, en dat er dus rekening moet worden gehouden met het welzijn van dieren. Goedkopere puffer jassen – zelfs die van enkele van de grootste winkelmerken – gebruiken vaak laagwaardig, ongereguleerd dons. Vogels kunnen mishandeld zijn en zelfs levend geplukt. Deze onethische praktijken vinden nog steeds plaats, hoewel de toegenomen transparantie van de toeleveringsketen als gevolg van diverse initiatieven van de buitensportindustrie de aandacht op deze problemen heeft gevestigd en een begin heeft gemaakt met de aanpak ervan.

Als je een donsjas koopt, zoek dan naar bewijzen dat het dons op verantwoorde wijze is gewonnen. In sommige gevallen hebben donsproducten een gecodeerd label waarmee je kunt nagaan waar, wanneer en hoe het dons in het product is geproduceerd.

Zijn synthetische puffer jassen goed?

Toen synthetische isolatie voor het eerst verscheen, werd het geproduceerd als een vel of rol watten die vervolgens tussen twee lagen stof werden gelijmd of gestikt. Hoewel dit een zwaar en enigszins log jasje opleverde, zorgde het voor een zeer effectieve isolatie. Dit was bedoeld om over al je andere lagen te dragen en een grote hoeveelheid bijna onmiddellijke warmte te leveren. Het was niet bijzonder geschikt om je in te bewegen, maar dat gaf niet, want het was bedoeld om gedragen te worden op koude, natte en blootgestelde plaatsen, wanneer de klimmer in een vaste, statische positie zat.

Vervolgens verschenen er lichtere gewatteerde jassen, bedoeld voor minder specialistisch gebruik. Gewatteerde vullingen (ook wel ‘deken’- of ‘vel’-isolatie genoemd en ‘doorlopende filament’-isolatie). Dit type vulling is een populaire keuze. Dat komt omdat een synthetisch jas, als je toevallig aan een rots of tak blijft haken, veel minder snel zal lekken dan een puffer jas van dons.

De nadelen van synthetische puffer jassen

Zoals we al hebben opgemerkt, zijn zelfs de beste synthetische puffers niet zo warm voor hun gewicht als eersteklas puffer jassen, en ook niet zo samendrukbaar. Dit maakt ze zwaarder en omvangrijker voor buitenactiviteiten als klimmen, bergbeklimmen en backpacken.

Net als donsvullingen mogen synthetische jassen niet langdurig samengeperst worden bewaard. In feite zijn veel kunststoffen minder bestand tegen samendrukking dan dons, wat betekent dat ze na verloop van tijd hun vulling verliezen, waardoor het isolerend vermogen en de effectieve levensduur van je jas afnemen.

Je moet ook rekening houden met het milieu. De meeste synthetische vullingen zijn gemaakt van polyester, dat is afgeleid van petrochemische stoffen. Het is dus uiteindelijk een materiaal op basis van fossiele brandstoffen, wat ze geen bijzonder duurzame keuze maakt. Veel fabrikanten maken nu echter synthetische isolatie van gerecycled polyester, of zelfs van polymeren op biologische basis, om hun groene imago te verbeteren.

Andere overwegingen bij het kopen van een puffer jas

Een puffer jas is in de regel niet bijzonder ademend. Ze zijn veel beter geschikt voor statische of stop-start situaties dan voor actieve kleding.

Toch zijn er ‘actieve isolatielagen’ en lichtgewicht hybride puffer jassen ontwikkeld die een beter ademend vermogen bieden. In het laatste geval doen ze dat door panelen van dons of synthetische isolatie te combineren met luchtdoorlatende panelen van lichtere, meer ademende stoffen, zoals stretch fleece. Dit heeft ook het voordeel dat de jas comfortabeler is en beter gearticuleerd, met meer bewegingsvrijheid.

Jassen met ‘actieve isolatie’ zijn meestal geen puffers in de conventionele zin van het woord, maar maken gebruik van meer ademende vormen van (meestal synthetische) isolatie in combinatie met lichtere, ademende shellstoffen.

Samenvatting voor het kopen van een puffer jas

Elke vulling heeft zijn voor- en nadelen, maar je kunt je laten leiden door je gebruiksdoel, de verwachte weersomstandigheden, je totale budget en je prioriteiten op het gebied van prestaties.

• Als je vooral op zoek bent naar een jas die maximale warmte biedt bij een minimaal gewicht en een goede pasvorm, dan is een hoogwaardige donsjas met een hoge vulkracht je beste keuze.
• Wil je een jas om als buitenlaag te dragen in extreem koude maar droge omstandigheden, zoek dan een box-wall donsjas met een hoge vulkracht en een royaal totaal vulgewicht.
• Als je een jas wilt om in je rugzak mee te nemen als warme extra laag, dan is een lichtgewicht doorgestikt puffer jas een goede keuze.
• Als je een jas nodig hebt om als tussenlaag onder een shell te dragen, of voor actiever gebruik, overweeg dan een hybride dons- of synthetische jas, of een synthetische jas met ‘actieve isolatie’.
• In alle gevallen, als je te maken kunt krijgen met langdurig nat weer, kies dan voor een puffer jas met een hydrofobe vulling of, nog beter, een synthetisch puffer jas.
• In een ideale wereld zou een dons- en een synthetische puffer natuurlijk een veilige manier zijn om alles te dekken voor toekomstige avonturen.